میتۆدا ژنێ د دهستههلاتێن دیرۆكی دا
ئاخچین جبرائیل
ههر جڤاكهكێ بیر و بۆچوون و فهرههنگێن جودا و كاریگهر ل سهر تێروانینێن مرۆڤی ههنه، ژنبوون ژی چهمكهكه د ههر جڤاكهكێ دا رامان و بۆچوونا خۆ ل سهر ههیه، زێدهتر ژی ئهو بۆچوونه دهێن پهسهندكرن یێن كو جڤاك پهسهند دكت، ئهگهر مرۆڤ تنی د سنوورێ خۆ دا بهرێ خۆ بدهت كهتوارێ ژیانێ، گهلهك تشت ههنه بۆ مرۆڤی د رۆن و ئاشكرا نابن، ژن ژی ل ههر وهلاتهكی بیت ههلگرا فهرههنگ و تێروانینێن وی وهلاتی یه، كا چ جۆره پێشڤهچوونهك ههیه یان چ جۆره پێناسه بۆ ژنێ ههیه و هتد، ئهڤجا خێزان ژی وهك پێكهاتهيهكا جڤاكی دشێت رۆلهكێ كاریگهر بدهته ژنێ.
ل ڤێری ئهگهر ئهم بهێن تهماشای دهستههلات و دیرۆكا ژنێن كورد ل سهردهمێن بهرێ دا بكهین، دێ دیار بیت كا ههلگرا چ فهرههنگ و دهسههلاتان بوویه، ژنێن كورد دناڤ خێزان و جڤاكى دا ئهو هێزه ههبوو ببیته ئافرێنەرا دیرۆکەکێ یا تژی ژ هێز و یەکسانیێ بۆ ژێدەرێ هێزا ئەڤرۆ، هزرێن خۆ کرنە ژیوار، د پرانیا قووناغێن دیروكێ دا و دناڤ جڤاك و خێزانێن جودا جودا دا نرخ و بهایێ خۆ ههبوو و دیسان خۆدان بڕیار و سهركرده بوویه، یەکسانی دناڤبەرا خۆ و زەلامی دا پەیدا دکر.
ههژیه بێژین دیرۆكا کوردان یا پڕە ژ ژنێن سەرکردە و ئازا و چاڤنەترس، ههردهم ل سهنگهرێن پێشڤهبرنێ دا بووينه و بەرگڕی ژ نهتهوه و جڤاكێ خۆ كرینه، دیسان بەشهکێ مهزن يێ سیستەمێ رێڤهبهریا ئابووری یێ خێزانێ یه و بۆ بدهستڤهئینانا داهات و سهرمایهى رۆلهكێ بهرچاڤ دگێریت. بهشهك ژی پهروهردهكار و فێركارن، ئەو کەسایەتی دروست كر كو ئەڤرۆ مل ب ملێ زەلامی هەڤکار و ههڤپیشەیە، ژن وهك رهگهزێ گرنگ د ههردو ئۆرگانێن سهرهكی یێن ژیانێ دا كو ئهو ژی خێزان و جڤاكه، دهستههلاتێن دیرۆكێ و باندۆرا وێ ل سهر ژنێ ژ دهسههلاتا ئێكێ دا خێزانه، رۆلێ وێ د خێزانێ دا رۆلهكێ بلند بوویه.
د سەردهمێن کەڤن دا، ژنا کورد هەردەم بەشداری د هەمی کار و کارسازی و ئەرکسازیان دا کریە، خۆ ژێ نەدایە پاش و ب دلسۆزی و سەرکەفتیانە ژێ دەرباز بوویە، گرۆڤە ژی ل سەر ڤێ ئێکێ؛ ژنا کورد د بوارێ چاندنێ و کارێ ب کۆم و زبارێ دا، مل ب ملێ زەلامێ کورد کارکریە و شیایە شیان و بەهرەیا خۆ دیار و بەرچاڤ بکەت، دیسان هەر ب هەمان شێوە د بوارێ رستن، دڕوار، نەخش، نیگار و کارێن دەستی و پیشەیى دا شیانێن خۆ مەزاختینە و بەرهەم و شوين تبلێن ژنێ تا کو ئەڤرۆ د دیارن و مۆر و تایبەتمەندیا خۆمالی پێڤە دیارە.
دیسان د بوارێ تەرش و تەوالی دا شیایە کارئاسانیێ بۆ زەلامی بکەت، ههڤكار بوو و بێرى، مەشک، گیادرین، نانپاتن، پەروەردە و بڕێڤەبرن كارێ وێ بوو، هەر ژ بەر هندێ ژی نیڤا جڤاکى یە و نیڤا دی د باوەشا وێ دا پێدگەهیت، ژ بەر کو ژنا کورد حەز ژ ژیانا دناڤبەرا چار دیواران دا نەکریە، هەردەم حەزکریە کەسایەتییەک ئازاد بدەتە خۆ زێدەباری کو کار و ئەرکێن مالێ ژی د ستۆیێ وێ دا بوون، هەر ئەڤەیە ئەو میتۆدا كو ژنا کورد ئەڤرۆ ژی كار دكهت كو وهكههڤیا رهگهزی د ناڤ جڤاكی دا ههبیت كو گهلهك جاران د پتريا پێناسه و بها و پرهنسپێن مرۆڤایهتیێ دا ب رهگهزێ پله دو هاتیه هژمارتن، لهورا ل ڤێره مهرهم ژ وهكههڤیێ ئهوه كو ئهم ب ئێك چاڤ تهماشهی نێر و مێيان بكهین، یهكسان بین د وان ماف و ئهركێن كو ب وان ڤه د تایبهت، یهكسان بين د شێوازێن ژیانكرنێ دا و ههردو رهگهزان وهك ئێك ماف ههبیت كو د ژین و ژیارا خۆ دا د بهرپرس بن.
د كهڤن دا، جوداهیا رهگهزی ل ههمى جیهانێ كێشه ل سهر دروستبووینه، ب تایبهت رهگهزێ مێ زهرهرمهندا ڤێ جوداهییێ بوو و ههتا نها ژی شوينهوارێن ڤێ جوداهیێ د دیارن.
* ئەڤ گۆتارە ل مالپەرێ گاڤ تیڤی هاتیە وەرگرتن.